De theorie

De basis van PerformanceTypes

PerformanceTypes is gebaseerd op de Jungiaanse typologie. In 1921 publiceerde wetenschapper Carl Gustav Jung zijn theorie over de indeling van psychologische voorkeurstypen in het boek Psychologischen Typen. Volgens zijn opvatting heeft ieder mens aangeboren voorkeuren van denken, voelen en handelen.

Jung onderscheidde als eerste 8 basistyperingen, die later door Isabel Myers en Katherine Briggs zijn uitgewerkt door een persoonlijkheidsdimensie toe te voegen. Sindsdien zijn de theorieën onlosmakelijk met elkaar verbonden en zijn er 16 verschillende voorkeurstypen.

Tegenwoordig richten experts wereldwijd zich op typologie. PerformanceTypes is onder meer geïnspireerd op het werk van de volgende hedendaagse wetenschappers en publicisten:
Linda Berens zet al ruim dertig jaar haar kennis van de psychologische typen in om personen en organisaties te ondersteunen in hun ontwikkeling. Zij schreef meerdere boeken over voorkeurstypen en persoonlijke ontwikkeling. Susan Nash is internationaal bekend als expert in de implementatie van kennis over typeprofielen en temperamenten in het bedrijfsleven.
Dario Nardi is een bekende spreker en schrijver op het gebied van neurowetenschappen en persoonlijkheid. Hij zet moderne technologie in om de theorie toegankelijk te maken voor publiek. Ralph Hippolite en Bertrand Théraulaz zijn de oprichters van de ActionTypeApproach
. Deze gaat uit van het principe dat voorkeuren ook zichtbaar worden in het lichaam: voorkeursmanieren van bewegen geven informatie over mentale voorkeuren. Een zorgvuldige analyse van de motoriek draagt dan ook bij aan het bepalen van het mogelijke voorkeurstype.

PerformanceTypes vertaalt de theorie van Jung naar de praktijk. Door de aansprekende iconen worden verschillen op een herkenbare manier geordend en kunnen klanten zelf kiezen op welke invalshoek de focus ligt. De dynamische interactieve applicatie ondersteunt vervolgens in de praktijk: niet alleen WAT de verschillen zijn wordt visueel gemaakt, maar ook HOE je dat vervolgens kunt gebruiken.

De dimensies

Binnen typologie worden vier dichotome persoonlijkheidsdimensies onderscheiden. Iedereen heeft op elke dimensie een voorkeur. Een voorkeur kan beschouwd worden als iets dat van nature gaat, het kost minder moeite en gaat vaak vloeiend, zoals bijvoorbeeld het schrijven met je voorkeurshand. Als je je handtekening zet met je andere hand, gaat dat in het begin wat trager, slordiger en kost het meer moeite. Door oefening kun je hier wel beter in worden, maar onder druk of op onverwachte momenten blijkt je voorkeursmanier de meest efficiënte.

Bij het lezen van de verschillende dimensies zul je wellicht denken: ik doe het allebei! Dat klopt, afhankelijk van de situatie vertonen we allemaal gedrag dat passend is, echter of het ons veel moeite kost, of vanzelf gaat; dat is het verschil tussen voorkeur en aangeleerd gedrag. De vier dimensies kun je onderverdelen in twee gedragsdimensies: Extraversion-Introversion en Judging-Perceiving en twee mentale dimensies: Sensing-iNtuition en Thinking-Feeling. Realiseer je dat de verschillende begrippen soms net iets ander betekenen dan je wellicht verwacht. Ook is het goed om te vermelden dat een persoon meer is dan vier letters; je ervaring, achtergrond, opvoeding etc. hebben natuurlijk ook invloed op
welk gedrag je laat zien.

NB. typologie mag NOOIT gebruikt worden voor selectie- of wervingsdoeleinden, daar is het niet voor bedoeld en niet geschikt voor. Typologie gaat niet over competenties, maar over voorkeuren. Wees je hier bewust van in het lezen, begrijpen en werken met Jungiaanse typologie. Het helpt je om te kijken naar verschillen en te begrijpen waar deze verschillen vandaan komen, niks meer en niks minder.

Hieronder zijn de vier dimensies beschreven, je kunt je voorstellen dat sommige dimensies elkaar versterken en verzwakken. De dynamiek van typologie, die voortkomt uit de combinatie van letters, wordt uitgelegd onder het kopje functies.

Waaruit haal ik mijn energie, waar ben ik van nature op gericht?

Extraversion (E)
Met de voorkeur Extraversion richt jij je energie op de buitenwereld van mensen en acties. Anderen vinden jouw energieke uitstraling aanstekelijk. Je werkt graag samen, legt contacten en wisselt ideeën en gedachten uit zodra ze bij je opkomen. Je houdt van actie en het kost je geen moeite om met veel verschillende taken tegelijk bezig te zijn. Je geeft meestal de voorkeur aan mondelinge boven schriftelijke informatie; die geeft jou de gelegenheid om je ideeën nog verder uit te denken terwijl je uitwisselt.

Introversion (I)
Met de voorkeur Introversion richt jij je energie op de binnenwereld van eigen gedachten en ideeën. Je werkt graag zo nu en dan alleen en kunt je dan langdurig concentreren op een taak. Je overdenkt zaken zorgvuldig voordat je tot handelen of uitwisselen overgaat. Je communiceert het liefst via schriftelijke informatie; die geeft jou de gelegenheid om je conclusies en daaraan verbonden afwegingen helder te formuleren en over te brengen.

Hoe neem ik informatie op?

iNtuition (N)
Met de voorkeur INtuition ben je voornamelijk geïnteresseerd in concepten, verbanden en mogelijkheden. Je wordt daarbij gedreven door een visie over hoe de dingen in de toekomst kunnen of zullen gaan; bestaande feiten vind jij daarbij van ondergeschikt belang.
Je verwerkt informatie van ‘groot naar klein’: je focus ligt op het algehele concept en de verbanden die daarbinnen en daarbuiten te ontdekken zijn. Daarna vernauw je je aandacht eventueel naar het hier en nu, met zijn details en feitelijke informatie.

Sensing (S)
Met de voorkeur Sensing ligt jouw interesse vooral in de realiteit die jij met jouw vijf zintuigen kunt waarnemen. Dit betekent dat je praktisch en realistisch bent en met beide benen op de grond staat. Je bent je bewust van het unieke karakter van elke ervaring. Je past je liever aan aan wat al bestaat, dan dat je iets nieuws creëert. Als je dingen verandert doe je dit bij voorkeur stap voor stap. Je staat sceptisch tegenover zaken die abstract of complex zijn.

Hoe kom ik tot beslissingen?

Thinking (T)
Met een voorkeur Thinking zoek jij naar logische verklaringen voor alles wat jou interesseert. Je vertrouwt op deze voorkeur bij het formuleren van uitgangspunten en het overzien van beslissingen en hun consequenties. Je benadert problemen en theorieën op basis van logica en analytisch en kritisch denkvermogen. Zo kom je tot conclusies en bepaal je jouw richtlijnen, die je ook volgt, ongeacht bijvoorbeeld de impact van jouw beslissing op de omgeving.

Feeling (F)
Met een voorkeur Feeling ervaar jij voldoening wanneer je gericht kun zijn op de mensen om je heen. Je neemt hun behoeften serieus, kent waarde toe aan de feiten en zal beslissingen nemen op basis van de impact die het op hen zal hebben. Je hebt de neiging om bewonderenswaardige kwaliteiten van anderen duidelijk te zien. Loyaliteit ervaren en tonen is voor jou van het grootste belang, niet alleen aan personen, maar ook aan instituten en zaken.

Hoe ga ik het liefste te werk?

Judging (J)
Met de voorkeur Judging houd jij van een geordend leven. Jij weet grofweg wat je te wachten staat, omdat je de voornaamste zaken in je leven hebt gestructureerd of georganiseerd. Je houdt niet van grote verrassingen, omdat ze je afbrengen van wat al gepland had. Je levert je werk graag ruim voor de deadline af, zodat je niet onder tijdsdruk komt te staan. Je werkt een taak liever (deels) af dan dat je ineens aan iets anders begint.

Perceiving (P)
Met de voorkeur Perceiving houd jij van een geïmproviseerde levensstijl. Jij staat altijd open voor nieuwe informatie en nieuwe mogelijkheden. Nieuwe informatie kan er voor zorgen dat je anders kijkt naar je huidige situatie of taak en dat je een nieuw plan trekt. Je houdt van verrassingen en improvisatie en werkt liever aan diverse taken tegelijk. Je bent minder gericht op de zorgvuldige afronding, er kan tijdens de uitvoering van alles ‘voorbij komen’ dat je aandacht opeist. Je bent flexibel en wendbaar.

De functies

Inzoomen op de functies is een krachtige manier van kijken naar Performance Types. Een functie vertelt over een mentale voorkeur, waarvan we gebruik maken omdat die voor ons comfortabel is. Het gaat om de mentale processen van informatie verwerken (Sensing, Intuition) en beslissingen nemen (Thinking, Feeling), die we kunnen inzetten in onze innerlijke wereld (Introversion) of in de externe wereld (Extraversion). Het is voor ieder mens mogelijk om alle acht functies te ontwikkelen, maar sommige zullen zich sneller en natuurlijker ontwikkelen dan andere, afhankelijk van ons eigen Performance Type en van de levensfase waarin we ons bevinden.

Ieder Performance Type heeft een dominante functie, een hulpfunctie, een ontwikkelfunctie en een ondergeschikte functie. Inzoomend op dominante en hulpfunctie: de dominante functie is het meest ontwikkeld, hij is de kapitein van ons handelen, denken en voelen. Het is de functie die de persoon het best beheerst en waarmee hij goede resultaten bereikt, al vanaf zijn kindertijd. De hulpfunctie ondersteunt de dominante functie; het is het veelgebruikte instrument dat het mentale functioneren in balans brengt.

Let op: de dominante functie van een Introversion Performance Type is gericht op de innerlijke wereld. Wat de buitenwereld ziet is de extern gerichte functie; hoewel deze dus niet dominant is, bepaalt hij in eerste instantie wel het beeld dat anderen van de persoon hebben.

Hieronder wordt elke functie toegelicht, de beschrijving is geformuleerd zoals deze functie zich laat zien als dominante (1) of hulpfunctie (2). Als deze functie binnen jouw voorkeurstype als ontwikkel-functie (3) of ondergeschikte/stress-functie (4) voorkomt, dan zal hij zich op een minder sterke manier laten zien en zich soms zelfs op een negatieve manier manifesteren.

Sensing-extern (Se) - ervaren
Dominante functie (1) voor ESTP en ESFP en hulpfunctie (2) voor ISFP en ISTP.
De voorkeur van het ervaren in het hier en nu en van het waarnemen met de vijf zintuigen. Mensen met deze dominante functie nemen informatie in detail in zich op, uiten zich realistisch en genieten van het moment. Verbeelding en intuïtie spreken hen weinig aan.

Sensing-intern (Si) - herinneren
Dominante functie (1) voor ISTJ en ISFJ en hulpfunctie voor ESTJ en ESFJ.
De voorkeur van het vergelijken van het heden met herinneringen uit het verleden. Mensen met deze dominante functie vertrouwen op wat zij weten uit het verleden en gebruiken deze informatie voor situaties in het heden. Zij zijn minder gericht op veranderingen of nieuwe mogelijkheden en worden gezien als rustig en stabiel.

iNtuition-extern (Ne) - brainstormen
Dominante functie (1) voor ENTP en ENFP en hulpfunctie (2) voor INFP en INTP.
De voorkeur van het bekijken van mogelijkheden, van wat zou kunnen eerder dan van wat is. Mensen met deze voorkeur zijn gericht op de toekomst en staan open voor verandering. Zij genieten er van om hierover met anderen in gesprek te zijn. De concrete realiteit en het afronden van taken die daarbij horen hebben minder hun interesse.

iNtuition-intern (Ni) - voorzien
Dominante functie (1) voor INTJ en INFJ en hulpfunctie (2) voor ENTJ en ENFJ.
De voorkeur van visies en ideeën ontwikkelen voor de toekomst en het symbolisch betekenis geven. Mensen met deze voorkeur hebben een rijke verbeelding en zijn gefocust op een ideëel doel in de toekomst. Ze kunnen het lastig vinden om dingen te zien zoals ze zich echt voordoen in de externe wereld. Anders zien hen als visionair, creatief en innovatief.

Thinking-extern (Te) - systematiseren
Dominante functie (1) voor ESTJ en ENTJ en hulpfunctie (2) voor ISTJ en INTJ.
De voorkeur van doelen stellen en gericht zijn op concrete en logische resultaten. Mensen met deze voorkeur zijn pragmatisch, zij ordenen de externe wereld in logische systemen. Ze zetten vooral logica in om verder te komen met een taak en kunnen moeite hebben om zich in te leven in gevoelens van mensen die daaraan meehelpen.

Thinking-intern (Ti) - analyseren
Dominante functie (1) voor ISTP en INTP en hulpfunctie (2) voor ESTP en ENTP.
De voorkeur van principes en innerlijke kaders hanteren als leidraad. Mensen met deze voorkeur toetsen gebeurtenissen en nieuwe informatie aan hun eigen referentiekaders. Ze stellen denkwijzen ter discussie en zijn bedreven in verduidelijken en ordenen. Pragmatisch handelen heeft minder hun interesse.

Feeling-extern (Fe) - harmoniseren
Dominante functie (1) voor ESFJ en ENFJ en hulpfunctie (2) voor ISFJ en INFJ.
De voorkeur van aansluiten bij behoeften van anderen en het bevorderen van de onderlinge harmonie. Mensen met deze voorkeur drijven op persoonlijk contact en bevestiging van relaties. Ze kunnen daarbij hun eigen behoeften uit het oog verliezen. Ze passen hun gedrag aan al naar gelang de situatie en kunnen moeite hebben met de logische consequenties van beslissingen.

Feeling-intern (Fi) - waarderen
Dominante functie (1) voor ISFP en INFP en hulpfunctie (2) voor ESFP en ENFP
De voorkeur van het waarderen van gebeurtenissen, situaties en mensen aan de hand van universele waarden als liefde, vrijheid en vrede. Mensen met deze voorkeur conformeren zich vooral aan hun eigen innerlijk kompas en minder aan een groep of aan de maatschappij. Ze worden gezien als non-conformistisch en staan sterk voor hun eigen overtuigingen, hoewel ze moeite kunnen hebben om die uit te drukken.

De voorkeurstypen

De combinatie van 4 letters vormen samen jouw voorkeurstype, ofwel je PerformanceType.
Hieronder is elk PerformanceType kort beschreven. Klanten van PerformanceTypes beschikken over een uitgebreide rapportage en de dynamische online omgeving die ze interactief meer leert over hun eigen voorkeuren. De beknopte beschrijving hieronder is enkel bedoeld om een indruk te geven van de verschillende types en beoogt geenszins de dynamiek en diepgang van iemands voorkeurstype volledig weer te geven.

Precieze werker (ISTJ)
IJverig en verantwoordelijk. Je bent een realist, je staat met twee benen op de grond. Je werkt systematisch: je beoordeelt de situatie op basis van feiten en gaat vervolgens op een logische manier aan de slag. In gezelschap ben je rustig en acteer je bij voorkeur niet op de voorgrond. Je deelt jouw persoonlijke ideeën alleen met mensen die jou echt goed kennen. Je werkt graag volgens een vaste planning en een standaardaanpak. Je wilt graag weten waarom iets op een bepaalde manier moet of wat je ermee kunt. Kennis en ervaring die je eerder hebt opgedaan gebruik je om tot beslissingen te komen. Je werkt het beste met mensen die zijn zoals jij, ijverig, realistisch en verantwoordelijk. Je waardeert het als anderen hun afspraken nakomen.

Loyale werker (ISFJ)
Gestructureerd en rustig. Je bent vaak de stille kracht van een groep. Je werkt vooral ‘achter de schermen’ en stelt je behulpzaam op. Je werkt precies, netjes en voelt je verantwoordelijk voor je taken. Je vindt het prettig als anderen ook gestructureerd werken. Mensen in je omgeving benader je vriendelijk en attent, maar je stelt je alleen voor iemand open als je je prettig en veilig voelt. Vriendschappen zijn belangrijk voor je. Je hebt een goed geheugen voor feiten, details en omstandigheden; die weeg je allemaal mee als je een beslissing neemt. Uitleg krijg je het liefst nauwkeurig; leren doe je het liefst door zelf te oefenen. Je motivatie krijgt een boost als anderen positief over je zijn.

Doelgerichte werker (ESTJ)
Taakgericht en toegewijd. Je werkt bij voorkeur in een groep en neemt dan graag de leiding. Als leider maak je de boel overzichtelijk en houd je in de gaten of alle taken goed worden uitgevoerd. Beslissingen neem je voortvarend, bij voorkeur op basis van feiten en een snelle analyse van de situatie. Informatie is bij voorkeur opgedeeld in overzichtelijke brokken, je leert graag stap voor stap. Als je een vraagstuk moet oplossen, ga je bij jezelf te rade of je het al eerder hebt meegemaakt; je ervaringen weeg je mee. Je werkt bij voorkeur met ijverige en vastbesloten mensen en stelt daarbij hoge eisen aan jezelf en aan hen. Anderen zien jou vooral als een betrouwbare collega of vriend.

Teamgerichte werker (ESFJ)
Behulpzaam en tactvol. Je hecht aan een goede samenwerking met mensen waarmee je kunt opschieten. Je helpt anderen en wil er graag voor zorgen dat iedereen zich fijn voelt in de groep. Je werkt graag netjes, volgens planning en volgens de regels; je gedraagt je zoals het hoort. Beslissingen neem je altijd op basis van de informatie die voorhanden is en het gevoel dat die informatie bij je oproept. Leren doe je bij voorkeur gestructureerd. Ook houd je ervan als je weet wat je hebt aan de nieuwe kennis of vaardigheid. Je werkt graag samen met plichtsgetrouwe en behulpzame mensen. Gevoelens van anderen voel jij goed aan. Je geeft graag complimenten en gaat conflicten bij voorkeur uit de weg. Het kan zijn dat je met dat doel je eigen mening achterwege laat.

Analytische doener (ISTP)
Praktisch en energiek. Je stelt je actief op, je neemt het voortouw als er iets gedaan moet worden. Je leeft in het moment, maakt gebruik van de feitelijke situatie en bepaalt op basis daarvan hoe je het gaat aanpakken. Lange termijn plannen en doelstellingen roepen bij jou geen concrete beelden op, je focus ligt bij het hier en nu. Het onverwachte geeft je energie, routine en voorspelbaarheid zorgen ervoor dat je je interesse verliest. Je krijgt bij voorkeur de vrijheid om de dingen op jouw eigen manier te doen. Je baseert je daarbij graag op logica. In een groep is het voor jou belangrijk dat iedereen gelijk behandeld wordt en dat iedereen een bijdrage levert. Voor je omgeving ben je plooibaar, je kunt je goed aanpassen aan de omstandigheden.

Loyale doener (ISFP)
Geduldig en zachtmoedig. Jij gaat uit van het goede in ieder mens. Je benadert anderen positief, geeft complimenten en bent liever ‘onder gelijken’ dan dat je de leidersrol neemt. Persoonlijke waarden en overtuigingen vormen jouw leidraad. Dingen moeten wel zinvol zijn, anders hebben ze niet jouw interesse. Je stelt je rustig, meegaand en bescheiden op en houdt van een harmonieuze omgeving. Je vindt het prettig als je je eigen gang kunt gaan. Je bent goed in het overzicht bewaren en houdt scherp in de gaten of dingen goed verlopen. Je bent flexibel, dat wil zeggen dat je veranderingen aanbrengt of accepteert als jij vindt dat ze nodig zijn. Door waarden af te wegen die een rol spelen kom jij tot de oplossing voor een probleem. Je beseft daarbij heel goed dat jouw beslissing van invloed is op de gevoelens van andere mensen.

Teamgerichte doener (ESFP)
Energiek en interactief. Je bent graag in het gezelschap van andere mensen. Je werkt het liefste samen en levert dan bij voorkeur goed werk af. Je komt vriendelijk, open en spontaan over. De sfeer in een groep vind jij belangrijk. Is die gespannen of negatief, dan heeft dat invloed op jou. Vaak lukt het je wel om de spanning of negativiteit te doorbreken. Als je een opdracht krijgt ga je het liefst meteen aan de slag. Plannen ligt niet in jouw aard, je gaat liever actief en praktisch bezig. Je maakt anderen enthousiast met je energie en je spontaniteit. Je houdt van een korte, heldere uitleg met veel voorbeelden. Aan het werk blijf je als je contact kunt maken met anderen en als je afwisselend mag zitten, staan en bewegen.  

Resultaatgerichte doener (ESTP)
Actiegericht en vindingrijk. Je gaat graag snel aan de slag met een opdracht. Je kijkt daarbij vooral naar het resultaat dat je wilt bereiken. Je gaat actief en zelfverzekerd aan het werk. Uitleg krijg je bij voorkeur kort en duidelijk, zodat je weet wat er van je wordt verwacht. Je ervaart liever zelf dan dat je luistert naar hoe anderen een taak aanpakken. Je hebt veel energie en een actieve werkhouding. Moet je volgens vaste routines werken, dan zal je proberen om de sleur te doorbreken. Je kunt goed met andere mensen omgaan. In het contact ben je nuchter, recht door zee en tolerant. Als je tegen een probleem aanloopt dan bekijk je vooral de feiten. Op basis van gezond verstand kom je vervolgens tot een oplossing.

Meelevende denker (INFJ)
Creatief en idealistisch. Je bent zelfstandig en zit vol ideeën, die voortkomen uit je fantasie en je inspiratie. Je zet je volledig in voor zaken die jij belangrijk en waardevol vindt. Je gaat graag op je gevoel af en bent in contact veel bezig met de ander. Je helpt graag en wordt in groepen gewaardeerd om je creatieve kijk op de zaak. Een beslissing neem jij op basis van je persoonlijke waarden. De uitkomst moet jou een goed gevoel geven, wat vooral het geval is als hij ook goed is voor andere betrokkenen. Jij leert bij voorkeur op basis van een korte, gestructureerde uitleg, die ruimte laat aan jouw creativiteit en persoonlijke inbreng.

Diepzinnige denker (INFP)
Creatief en inspirerend. Je bent een optimist, die handelt vanuit persoonlijke waarden. Je werkt bij voorkeur aan taken die volgens jou zinvol zijn. Daarbij heb je graag tijd en ruimte om na te denken. Je gaat aan de slag als je je eigen idee hebt uitgedacht, waarin jij je creativiteit laat zien. Een beslissing neem jij op gevoel en op basis van de waarden die hier werkelijk van belang zijn. Het effect op anderen is daarbij voor jou van groot belang. Jij leert het gemakkelijkst als iemand je inspireert met persoonlijke ervaringen, kleurige verhalen en levendige voorbeelden. Feiten vind je saai en onthoud je maar matig. Je vindt het prettig als de leeromgeving rustig is, omdat je goed en hard werkt als je kunt nadenken en reflecteren.

Spontane denker (ENFP)
Innovatief en veelzijdig. Je bent enthousiast, hebt veel verbeeldingskracht en ziet nieuwe manieren om zaken aan te pakken. Je geeft vaak zelf de eerste aanzet en bent in staat om anderen te enthousiasmeren voor jouw idee. Je valt op door je creativiteit en ook door je hartelijkheid voor collega’s of vrienden. Je overlegt graag, toont je waardering voor andermans’ aandeel en speelt daarmee een belangrijke rol in de samenwerking. Beslissingen neem jij op basis van persoonlijke waarden en de nieuwe en opwindende mogelijkheden die die genereren. Je leert vooral door actief en onderzoekend bezig te zijn. Je vergeet daarbij soms te bedenken welke informatie bruikbaar is; daardoor kan het doel van de opdracht naar de achtergrond verschuiven. Je werkt graag samen met levendige, creatieve mensen, in een ongedwongen omgeving.

Motiverende denker (ENFJ)
Sociaal en idealistisch. Je vindt het belangrijk om een goed contact te hebben met de mensen om je heen. Je houdt ervan om samen te werken en schuwt de rol van leider daarbij niet. Je investeert in een goede sfeer in de groep en legt graag uit hoe jij een taak wilt aanpakken. Daarbij houd je rekening met de anderen en bedenk je welk effect jouw keuze of uitspraken op hen hebben. Je kunt goed plannen en structureren. Soms vind je het wel fijn om aanmoediging te krijgen, omdat het je moeite kan kosten om feiten en een logische analyse van de situatie mee te laten wegen in je beslissingen. Je hebt het liefst mensen om je heen die open staan voor veranderingen. Veranderingen ga jij bij voorkeur aan als ze de groep voordeel opleveren en de samenwerking verbeteren.

Eigenzinnige denker (INTJ)
Zelfstandig en onafhankelijk. Je hebt veel ideeën en daarbij al snel een duidelijk beeld hoe je die kunt realiseren. Hoewel je graag mensen om je heen hebt, trek je bij voorkeur je eigen plan. Mensen in je omgeving waardeer jij vooral als je duidelijk ziet wat hun competenties zijn. Naast creativiteit zijn inzet en discipline voor jou van belang om je doelen te verwezenlijken. Je stelt op dat vlak hoge eisen aan jezelf en aan anderen. Je bent op de toekomst gericht, je wilt graag blijven leren en je ontwikkelen. Beslissingen neem jij vooral rationeel, door aanwezige informatie te bestuderen en logisch te redeneren. Anderen kunnen jou alleen met goed onderbouwde argumenten overtuigen van een ander standpunt.

Onafhankelijke denker (INTP)
Zelfstandig en analytisch. Je gaat graag je eigen gang om te werken aan wat jij interessant vindt. Je verzamelt alle informatie om die vervolgens te analyseren. Zo kom jij tot een oplossing voor een probleem of een vraagstuk. Je vindt het interessanter om te bedenken en grote lijnen uit te zetten dan om je te verdiepen in de precieze uitvoering van je plannen. Je betrekt er graag mensen bij die jouw interesse delen en die jij waardeert om hun competenties. Leren doe jij als je intellectueel wordt uitgedaagd, met opdrachten die ruimte laten voor eigen onderzoek en verdieping en die je op jouw manier kunt uitwerken. Je waardeert een werkomgeving die niet te veeleisend is en jou de ruimte biedt om eigen keuzes te maken in taken en samenwerking.

Vernieuwende denker (ENTP)
Veelzijdig en onafhankelijk. Je bent vernieuwend, analyserend en ondernemend. Het liefst begin je iedere dag aan iets nieuws, waarbij je andere mensen betrekt. Je bent liever bezig met de toekomst dan met het hier en nu. Omdat je steeds nieuwe dingen verzint, kunnen ideeën onafgemaakt blijven liggen. Als je een probleem moet oplossen ga jij systematisch aan het werk. Je denkt er over na wat logischerwijs een oplossing kan zijn, bekijkt mogelijkheden en weegt voor- en nadelen tegen elkaar af. Hoe je oplossing zal uitpakken voor de mensen in je omgeving is geen factor in je besluitvorming. Je leert door uitdagende opdrachten, die jou aanzetten om je expertise te gebruiken, na te denken en te debateren met anderen. Van een docent of leidinggevende verwacht jij vooral dat hij zich deskundig toont en jou de vrijheid biedt om op je eigen manier te werken.

Sturende denker (ENTJ)
Gestructureerd en besluitvaardig. Door te analyseren, te structureren en te zoeken naar logica wil jij de wereld om je heen begrijpen. Je brengt graag orde en structuur aan, ook in complexe problemen. Je werkt doelgericht en behaalt graag goed resultaat. Je kunt goed plannen en organiseren, en hebt daarbij geen moeite om andere mensen aan te sturen. Je bent direct in je feedback aan hen en voelt je niet belemmerd door hun emoties of je relatie met hen. Leren doe jij vooral in een resultaatgerichte omgeving, met de focus op ingewikkelde materie en een deskundige docent of leidinggevende. Je houdt ervan te werken met mensen die net als jij besluitvaardig en zakelijk ingesteld zijn.

De thema's

PerformanceTypes is een manier van kijken, waarbij je afhankelijk van de vraag een invalshoek kiest. Deze invalshoeken staan binnen typologie ook wel bekend als lenzen, binnen PerformanceTypes vormen ze de thema's. Hieronder wordt elk thema toegelicht en worden grondleggers van de thema's genoemd en verdiepende bronnen weergegeven.

Elk thema bestaat uit vier stijlen, per stijl is er een icoon ontworpen. De iconen en beschrijvingen vind je onderaan deze pagina. Daarbij wordt ook aangegeven voor welke voorkeurstypen deze stijl van nature het beste aansluit.

Temperamenten

Een van de meest bekendste invalshoeken van Jungiaanse typologie zijn de temperamenten. David Keirsey beschrijft in zijn boek ‘Please Understand me II’ de vier temperamenten binnen typologie. De temperamenten beschrijven de belangrijkste drijfveren van elk type: WAAROM doe je wat je doet? Daarbij wordt als eerste gekeken naar de manier waarop je de wereld waarneemt, dit is de S-N dimensie in typologie. Uit het onderzoek van Keirsey kwam dat bij alle voorkeurstypen met een zintuiglijke voorkeur (S) de combinatie met de levensstijl het meest onderscheidend was als het gaat om het WAAROM van je handelen. Zo kwam hij op de SJ combinatie wat staat voor Gestructureerde Werker (Guardian) en de SP combinatie wat
staat voor Impulsieve doener (Artisan).

Bij de mensen met een iNtuitieve manier van waarnemen (N) bleek juist de combinatie met de manier waarop je beslissingen neemt het meest onderscheidend. Zo komt hij op de NF-combinatie wat staat voor Creatieve denker (Idealist) en de NT combinatie wat staat voor Zelfstandige denker (Rationalist).

Meer weten over de verschillende temperamenten? Klik op de iconen en
ontdek de verschillen.

Bronnen:
David Keirsey (1998) Please understand me II (Temperament, Character, Intelligence).
Prometheus Nemesis Book Company Del Mar, CA (USA).

Linda V. Berens (2010) Understanding Yourself and Others: An Introduction to
the 4 Temperaments—4.0-Radiance House (California, USA)

---

Motorische stijlen

Een andere invalshoek zijn de motorische stijlen. Vanuit de ActionType Approach worden vier stijlen van bewegen onderscheiden, die elk een talent voor bewegen beschrijven. De gedachte hierachter is dat wanneer je een beweging uitvoert die start met je natuurlijke stijl, je efficiënter en sneller kunt handelen en minder kans loopt op blessures.

De kernvragen waarnaar binnen PerformanceTypes gekeken wordt zijn: beweeg je van boven naar beneden of omgekeerd en heb je een ontkoppelde of gekoppelde stijl? PerformanceTypes bepaalt op basis van slow-motion beelden het antwoord op deze vragen en daarmee jouw motorische voorkeursstijl. Dit is tevens een van de indicatoren voor het bepalen van je eigen voorkeurstype.

Elke stijl beschrijft kenmerken die zichtbaar zijn bij het uitvoeren van bewegingen en de belangrijkste aandachtspunten voor elke stijl. Daarnaast kun je door de koppeling met typologie ook iets zeggen over het soort aanwijzingen dat iemand makkelijk kan omzetten naar een beweging, bijvoorbeeld een klein detail of juist een meer ruimtelijke aanwijzing.

Walter Lowen maakt in zijn boek een koppeling met de motorische ontwikkeling en Jungiaanse typologie. De motorische ontwikkeling van iedereen loopt volgens een vast patroon en tegen het einde van de basisschool is deze voltooid, waarna hij door training verder verfijnd kan worden. Elk mens ontwikkelt als baby eerst de grof motorische vaardigheden (SF), daarna de fijn motorische vaardigheden (ST), vervolgens leer je praten en ga je zelf combinaties maken, ook qua bewegen (NF) en als laatste ontwikkelt zich je (spel-)inzicht, de pre-frontaal cortex (NT). Jouw motorische stijl geeft aan in welk van deze fases jij een beweging bij voorkeur start. Heb je een Grof motorische stijl (SF), dan blijf je dus je hele lichaam gebruiken bij het inzetten van een beweging, in het geval van een Creatief motorische stijl (NF) gebruik je juist een combinatie van fijne en grove motoriek en blink je vaak uit in een goede timing van bewegingen.

Lees meer over de verschillende motorische stijlen, door te klikken
op de iconen onderaan deze pagina.

Bronnen:
Jan Huijbers & Peter Murphy (2006) Totaalcoachen, begeleiden met ActionType®.
Arko Sportmedia, Nieuwegein (NED)

Walter Lowen (with Lawrence Miike (1982) Dichotomies of the Mind.
John Wiley & Sons (USA)

Walter Lowen (with Lawrence Miike (2007) Personality Types, a Systems Science Explanation.
John Wiley & Sons (USA)

Susan Scanlan (1987) The Type Reporter (Vol. 3 No. 1 to No. 6, Summer 1987). www.typereporter.com

Online artikelen:
Ginder e.a. (2013) Samenvatting wetenschappelijk onderzoek onder hardlopers.
Bezocht op 17-02-2016.
Lussiana & Gindre (2015) Feel your stride and find your preferred running speed.
Bezocht op 17-02-2016.

---

Interactiestijlen

Interactiestijlen gaan over de manier waarop jij jezelf uit en HOE je contact maakt met anderen. Het zegt iets over hoe je de ander probeert te beïnvloeden (bewust en onbewust) en hoe je je verhoudt ten opzichte van de ander. Daarbij zijn er twee assen waarnaar wordt gekeken: directief versus informatief en initiërend versus reagerend. Elke stijl heeft bepaalde kenmerken en kun je herkennen aan de energie die iemand laat zien in zijn bewegingen en manier waarop hij praat. Doordat het gaat over gedrag zijn de interactiestijlen vaak goed te herkennen in situaties en daarmee een waardevol onderwerp van gesprek.

De interactiestijlen van PerformanceTypes zijn gebaseerd op het werk van Linda Berens en Susan Nash. De vier manieren waarop mensen interactie hebben met elkaar komen voort uit een combinatie van verschillende modellen, zoals DiSC, het werk van Marston/Geier, Social Styles, Allessandra en het conflictmodel van Thomas Kilman. De koppeling met typologie is gemaakt door Linda Berens en uit haar werk blijkt dat je de 16 verschillende voorkeursprofielen kunt verdelen in vier groepen. Deze zijn tot stand gekomen door mensen zelf te laten ontdekken welke stijl ze het meest herkenden bij zichzelf.

Lees meer over de verschillende interactiestijlen, door te klikken
op de iconen onderaan deze pagina.

Bronnen:
Linda V. Berens (2008) Understanding yourself and others®. An Introduction to interaction Styles 2.0.
Radiance House (West Holleywood CA)

Linda V. Berens (2008) Interaction Style essentials. An Introduction to interaction Styles 2.0.
Radiance House (West Holleywood CA)

Susan M. Nash (2011) Contextual Coaching. EM-power (UK) Ltd.

---

Conflictstijlen

Conflictstijlen zeggen iets over de bron van ergernis en de manier waarop iemand bij voorkeur omgaat met een conflict. Door meer inzicht te hebben in de conflictstijl van jezelf en hoe die kan verschillen van anderen creëer je onderling meer begrip en ontwikkel je een strategie waarop je het beste om kunt gaan met conflicten en ze eventueel kunt voorkomen.

De vier conflictstijlen van PerformanceTypes zijn gebaseerd op het werk van Thomas Kilman en de koppeling die Damian Killen heeft gemaakt met typologie. Daarbij wordt naast een algemeen model hoe om te gaan met conflicten benoemd voor elke stijl wat de bron is voor een conflict, welke focus elke stijl heeft in een conflict en wanneer voor elke stijl een conflict naar tevredenheid is afgerond.

Wanneer je merkt dat er ruis of frustraties ontstaan in de samenwerking, kan het kijken naar de verschillende conflictstijlen een interessante invalshoek zijn van PerformanceTypes.

Lees meer over de verschillende stijlen, door te klikken
op de iconen onderaan deze pagina.

Bronnen:
Damian Killen & Danica Murphy (2003) Introduction to Type® & Conflict.
CPP Inc., USA.

Online bronnen:
Damian Killen & Danica Murphy-Managing Conflict Through Type
Bezocht op 17-02-2016

---

Veranderingsstijlen

De vier stijlen van veranderingen beschrijven hoe je verschillend kunt reageren op veranderingen en wat iemand nodig heeft om van een verandering een kans te maken, in plaats van als last te ervaren. De vier stijlen gaan over aanleidingen voor verandering, hoe jij je gedraagt tijdens een verandering en wat je nodig hebt van je omgeving/de ander tijdens een verandering.

Als je kijkt naar een veranderingsproces dan onderscheiden zich diverse fases, elke stijl heeft een voorkeur die natuurlijk aansluit bij een van deze fases. Bij de uitwerking van de stijlen van verandering is gebruik gemaakt van het werk van Jane Kise en Bargar & Kirby.

Bronnen:
Nancy J. Barger & Linda K. Kirby (2004) Introduction to Type® and Change.
CPP Inc. (USA)

Jane Kise (2014) Unleashing the Positive Power of Difference. Polarity Thinking in Our Schools.
Corwin, Thousand Oaks, CA, USA.

---

Aandachtsstijlen

De aandachtsstijlen geven aan waar je van nature op gericht bent en hoe je ervoor kunt zorgen dat je je aandacht beter vast kunt houden, of hoe je hem juist slimmer kan verleggen, zodat je je beter kunt concentreren.

In totaal zijn er vier verschillende aandachtstijlen. Elke stijl geeft aan wat je van nature oppikt aan informatie en wat juist goede focuspunten kunnen zijn als je je wilt concentreren.

De uitwerking van de aandachtstijlen zijn gebaseerd op het werk van Nideffer.

Nideffer beschrijft in zijn model twee assen, als eerste of iemand van nature meer naar buiten (omgeving) gericht is of naar de binnen (gedachten, gevoelens). De tweede as gaat over of je smal kijk (klein) of juist wat globaler (groot). De combinatie van deze twee assen zorgt voor vier verschillende stijlen en vertegenwoordigen binnen PerformanceTypes de twee gedragsdimensies (Extravert-Introvert en Judging en Perceiving).

Meer weten over de verschillende aandachtsstijlen, klik op
de iconen onderaan deze pagina.

Bronnen:
Robert M. Nideffer, Ph.D. - Theory of Attentional and Personal Style vs.
Test of Attentional and Interpersonal Style (TAIS) Bezocht op 17-02-2016

---

Talen

Elkaar begrijpen is niet altijd even makkelijk, communicatie is niet voor niks een vak apart. De vier talen van PerformanceTypes duiden de verschillen waarop mensen hun woorden kiezen en of ze in een gesprek juist waarnemingen delen, of beslissingen. Meer inzicht in je eigen taal en de verschillen die er zijn met andere talen zijn een goed begin om elkaar beter te begrijpen!

Bij de talen van communiceren kijken we als eerste naar de manier waarop je je leven organiseert (levensstijl: Judging of Perceiving). In het geval van een Perceiving voorkeur is de manier waarop je waarneemt dominant, dat betekent dat je in je communicatie met anderen de neiging hebt om vooral de informatie die je verzameld hebt of de ideeen die je opgedaan hebt te delen. Wat je hier uiteindelijk mee gaat doen, of wat je ergens van vindt hou je eerder voor jezelf. Voor mensen met een voorkeur voor beslissen (Judging) is dit juist omgekeerd, zij delen van nature wat ze ergens van vinden of wat ze gaan doen en hoe ze daarop gekomen zijn (de waarnemingen/ideeën) houden zij eerder voor zichzelf.

De talen van communiceren worden ingezet bij gespreksvaardigheden, het analyseren en herkennen van voorkeuren in gesprekken en de trainingen gericht op het effectiever communiceren met elkaar.

Meer weten over de verschillende talen, klik op de iconen
onderaan deze pagina.

Bronnen:
De talen van communiceren zijn onder meer gebaseerd op het werk van H.L.Thomson met dank aan Dick Otter

Online bron:
H.L. Thomson- The CommunicationWheel®: A Communication Solutions Tool.
Bezocht op 17-02-2016.

---

Werkvormen

Het thema werkvormen beschrijft een indeling van verschillende type werkvormen en laat zien welke werkvormen het beste passen bij jouw PerformanceType. Deze werkvormen zijn gekoppeld aan de temperamenten van PerformanceTypes.

Als docent zul je waarschijnlijk herkennen dat een bepaald type werkvorm het meest voorkomt in je jaarplanning en wellicht heb je het idee dat hiermee het meeste geleerd wordt. Lees meer over dit onderwerp en ontdek dat sommige leerlingen een andere voorkeurstijl hebben. Het thema werkvormen helpt je om de verschillen te duiden en geeft concrete voorbeelden van welk type werkvorm geschikt is voor de verschillende temperamenten.

Bronnen:
Dick Otter (2013) Jij maakt het verschil. Toepassing van Jungiaanse typologie binnen het onderwijs.
Eburon Uitgeverij, Delft (NED)

---

Motorisch oog

Als we kijken naar het verwerken van informatie en het handelen of reageren, zien we dat het perifeer zicht een belangrijke rol speelt. Door de signalen die worden opgevangen in het perifere gebied van onze ogen (aan de zijkanten) zijn we in staat om bewegende beelden waar te nemen. De snelheid, richting en eventueel dreiging van aankomende voorwerpen kan beter en sneller worden ingeschat door ons perifeer zicht, waar het centrale zicht juist details en patronen herkent. Het perifeer zicht is dan ook van groot belang voor het bewegingsgedrag en de positionering van sporters tijdens wedstrijden, maar kan ook een verklaring geven voor gedrag in het verkeer of op de werkvloer (waar ga je staan voor de klas, of waar zit je het liefst in een vergaderruimte).

Binnen de ActionType Approach wordt de relatie gelegd tussen hersenhelft dominantie en het perifeer zicht. Daarbij is het uitgangspunt dat iemand met een rechterhersenhelft dominantie, als motorisch oog links heeft en vice versa. Het motorisch oog is dus dat oog dat eerder en sneller informatie opmerkt en verwerkt. Als er beweging opgemerkt wordt aan die kant, ben je in staat om sneller te reageren. Iedereen met een J-voorkeur heeft als motorisch oog rechts, iedereen met een P-voorkeur als motorisch oog links.

Daarnaast hebben we gezien dat er vanuit de motorische stijlen mensen zijn die meer top-down georiënteerd zijn (N-voorkeur) en mensen die meer bottom-up georiënteerd zijn (S-voorkeur). Dit heeft een relatie met het opmerken van informatie die zich juist wat meer dichtbij of onder je bevindt (S) of informatie die zich wat verder weg of boven je bevindt (N). Samen komen we zo op vier stijlen qua perifeer zicht, binnen PerformanceTypes noemen we dit de vier motorische ogen.

Als je benieuwd bent naar verklaringen voor bewegingsgedrag van sporters (positionering en loopgedrag op het veld of voorkeurshoeken van keepers), of als je nieuwsgierig bent naar je eigen blinde vlekken, dan is deze invalshoek van PerformanceTypes wellicht interessant.

Lees meer over de verschillende stijlen, door te klikken op de iconen onderaan deze pagina.

Bronnen:
Jan Huijbers, Peter Murphy en Bennie Douwes (2016). Totaalcoachen XL Begeleiden met ActionType®. Arko Sports Media, Nieuwegein.